آسم از زبان یونانی گرفتهشده است که معنی آن تنگی نفس است. آسم بیماری مزمن مجاری هوایی است که با واکنش بیشازحد مجاری هوایی به طیف وسیعی از محرکها شناخته میشود؛ این پاسخ بیشازحد، به التهاب و انسداد مجاری هوایی میانجامد. آسم یک بیماری حملهای است که در فواصل معین بروز مینماید، معمولاً حملات آسم، کوتاهمدت است و هر حمله بیش از چند دقیقه تا چند ساعت طول نمیکشد؛ بعد از پایان این مدت و درمانهای مناسب به نظر میرسد که بیمار بهبودی کامل پیداکرده است. یکی از دلایل تورم راههای هوایی در افراد مبتلابه آسم، آلرژی است .
مطالبی که در این مقاله به آن اشاره میکنیم:
1. انواع آسم
- علائم آسم
- محرک های آسم
- مواد غذایی مضر برای آسم
- آسم شبانه
- آسم عصبی
- آسم دوران بارداری
آسم به دسته های خفیف، متناوب، متوسط تا شدید دسته بندی میشود. در زیر انواع آسم معرفی میگردند:
آسم در کودکان: ویژگی بارز آسم در کودکان، حساسیت بالا نسبت به مواد آلرژی زا است. کودکان مبتلا به آسم که در معرض دود سیگار هستند دچار مشکلات شدیدی میشوند. آسم خفیف در دوران کودکی ممکن است بدون درمان برطرف شود با این حال، بازهم خطر ادامه یافتن بیماری به خصوص در موارد آسم شدید وجود دارد و در این صورت حتما باید به دکتر اطفال ارجاع داده شود.
آسم در بزرگسالان: آسم در بزرگسالان غالبا پایدار است، چاقی و آلرژی فاکتورهای خطرناک برای ابتلا به آسم در بزرگسالان هستند. زنان بعد از سن ۲۰ سالگی بیشتر به آسم مبتلا میشوند. مرگ ناشی ار آسم بیشتر در افراد بالای ۶۵ سال رخ میدهد.
آسم شغلی: این نوع آسم به عنوان نتیجه ی مستقیم از کار یا حرفه ی فرد رخ می دهد. صنایعی که ارتباط مستقیمی با آسم شغلی دارند شامل آشپزی، کارهای آزمایشگاهی و کارخانه های تولیدی است. نشانه های آسم شغلی ممکن است شامل آبریزش بینی و قرمزی چشم ها باشد.
آسم شدید و مقاوم به درمان: این نوع آسم شامل علائم پایدار و ناتوان کنندهی آسم و مشکلات تنفسی است. تقریبا ۵ درصد از افراد مبتلا به آسم که با وجود استفاده از داروهای استاندارد درمان آسم بهبود نمییابند دچار آسم شدید میشوند. با درمان صحیح و اجتناب موثر از محرک ها، میتوان علایم این نوع آسم را تحت کنترل در آورد.
آسم فصلی: این نوع آسم در پاسخ به آلرژن هایی که فقط در در زمان های خاصی از سال در محیط اطراف وجود دارند، آلرژن هایی مانند هوای سرد در زمستان و یا گرده ها در فصل بهاراتفاق می افتد. در دیگر زمان های سال در واقع فرد هنوز هم به آسم مبتلا است اما علائم آسم را تجربه نمی کند.
علائم آسم
اکنون که اطلاعات بیشتری از بیماری آسم دارید، بهتر است علائم آسم را نیز بشناسید. علائم آسم عبارتند از:
- سرفهی خشک یا همراه با خلط اندک (مخصوصاً هنگام خندیدن یا تحرکات شدید)
- خسخس سینه (ويزينگ)
- تنگی نفس
- احساس فشار در قفسهی سينه
- خستگی
ناگفته نماند که علائم آسم بستگی به نوع بیماری دارد.
محرک های آسم
برخی شرایط و محیط ها میتوانند باعث تحریک و ایجاد علائم آسم شوند که بسیار زیاد هستند اما در زیر به طور خلاصه برخی از آن ها آورده شده اند. این عوامل عبارتند از:
- بیماری های تنفسی: مانند آنفلوانزا و پنومونی(ذات الریه)
- ورزش
- محرک ها در هوا: مثل بخار شیمیایی، بوی قوی و دود
- آلرژن ها: حشرات، حیوانات، گرد و غبار و گرده ها
- شرایط آب و هوایی بسیار شدید: شرایطی مانند رطوبت بسیار بالا یا دمای پایین
- احساسات: فریاد، خنده و گریه ممکن است باعث حمله ی آسم شود.
چه مواد غذایی برای آسم مضر است؟
- تخم مرغ
برخی از افراد نسبت به خوردن تخم مرغ حساسیت دارند و یا با واکنش های پوستی مانند کهیر روبرو می شوند. با این حال، افراد مبتلا به آسم باید بدانند که اگر مقدار حساسیت شان نسبت به این ماده غذایی در حد کم است، باز هم باید از مصرف آن خودداری کنند ویا طبق نظر آلرژیست عمل کنند چرا که می تواند منجر به بروز واکنش ها و حملات آسمی شدیدتری شود. - نمک
آسم می تواند با التهاب گلو و تنگ شدن مجاری هوایی همراه باشد و تنفس را برای فرد مبتلا دشوار سازد. مصرف نمک خود یکی از دلایل تشدید موارد گفته شده می باشد، چرا که می تواند باعث احتباس مایعات و افزایش التهاب شود.
افراد مبتلا به آسم، باید مصرف نمک را به حداقل برسانند تا از بروز حملات آسم تا حد امکان پیشگیری به عمل آید. - میوه های خشک
میوه های خشک می توانند سالم و خوشمزه باشند. اما متاسفانه مصرف آن ها برای افراد مبتلا به آسم توصیه نمی شود، چرا که حاوی نگه دارنده هایی هستند که می توانند باعث بروز و تشدید حملات آسم شوند. افراد مبتلا به آسم که تمایل به مصرف میوه های خشک دارند، بهتر است خودشان این کار را بدون استفاده از مواد نگه دارنده انجام دهند.
- گندم
گندم حاوی آلبومین و آمینو گلوبولین اسیدهایی است که می توانند منجر به بروز آلرژی و واکنش های آسمی شوند. هنگام مصرف گندم، گلوتن باعث می شود سیستم ایمنی، آنتی بادی هایی را تولید کند که سیستم تنفسی را مورد حمله قرار می دهند و منجر به بروز حملات آسم خواهند شد. - میگو
همانند سایر مواد غذایی که می توانند منجر به بروز آلرژی شوند، میگو نیز می تواند احتمال بروز حملات آسم را افزایش دهد. میگو حاوی سولفوریک هایی است که می تواند مشکلاتی را برای افراد مبتلا به آسم ایجاد کند. - قارچ و پنیر
برخی افراد حساس به قارچ و پنیر نه تنها می توانند واکنش های آلرژیک را از خود نشان هند، اگر مبتلا به آسم باشند ممکن است که شاهد بروز حملات آسم نیز در آن ها باشیم.
- مواد غذایی حاوی نگه دارنده و افزودنی ها
افزودنی ها و نگه دارنده ها، باعث افزایش ماندگاری و طعم بهتر خوراکی ها می شوند، اما بسیاری از افراد نسبت به این مواد حساسیت دارند و مدت طولانی زمان می برد تا مشخص شود که کدام ماده شیمیایی منجر به بروز واکنش های آلرژیک شده است.
حساسیت به مواد نگه دارنده و افزودنی می تواند باعث بروز و تحریک حملات آسم شود.
آسم شبانه
آسمهایی كه در هنگام شب اتفاق میافتد را به صورت نوع خاصی از آسم در نظر میگیرند. در حقیقت بیدار شدن از خواب در نیمههای شب به خاطر آسم، نشاندهنده كنترل بد آسم در چنین افرادی میباشد و ممكن است در هر فردی با هر نوع آسمی ایجاد شود.
عواملی که به بروز آسم شبانه نسبت داده میشود، عبارتند از:
· سرد شدن مجاری تنفسی در حین خواب
· برگشت محتویات معده به داخل مجاری تنفسی که در معدودی از افراد، هنگام خواب رخ می دهد
· تغییر فشار ماهیچههای اطراف مجاری تنفسی که با افزایش انقباض مجاری تنفسی در شب روی می دهد.
همچنین کودکانی که علائم آسم شبانه متوسط تا شدید دارند، خواب بسیار ضعیفی داشتند. آنها همچنین علائم دیگری داشتند. از جمله:
- بیدار شدن از خواب
- تنفس مختل شده ناشی از اشکال مختلف آپنه خواب
- پارازومنیا یا تجربیات غیرمعمول در هنگام خوابیدن، مانند:
- حرکات غیر طبیعی
- توهم
- خواب گردی
- احساسات شدید
دلیل بروز آسم شبانه
پزشکان کاملاً مطمئن نیستند که چه چیزی باعث بروز آسم شبانه می شود. با این حال تصور می شود عوامل زیر در این امر نقش دارند:
- وضعیت خوابیدن
- افزایش تولید مخاط
- سینوزیت
- سطح پایین تر هورمون اپی نفرین، که به استراحت و گسترده شدن مجاری هوایی کمک می کند
- سطح بالاتر هورمون هیستامین، که مجاری هوایی را محدود می کند
- قرار گرفتن در معرض آلرژن ها مانند کنه های گرد و غبار در تشک شب
- بیماری ریفلاکس معده به دستگاه گوارش (GERD)
- استرس روانی
- شرایط مرتبط با خواب مانند آپنه انسدادی خواب
- استنشاق سطح بیشتری از هوای سرد از سیستم تهویه هوا یا منبع خارجی
- چاقی و چربی اضافی
آسم عصبی
زمانی که فرد استرس دارد بیشتر متوجه علائم اضطراب و آسم می شود. زمانی که خس خس کردن و یا سرفه کردن وخیم تر می شود فرد مضطرب تر می شود که این مورد به خودی خود منجر به بدتر شدن علائم آسم می شود.
با پزشک خود درباره اینکه چگونه اضطراب خود را مدیریت کنید تا علائم بیماری آسم را بیشتر تحت کنترل در آورید صحبت کنید.
آسم مرتبط با استرس یا آسم عصبی
با اینکه استرس موجب بیماری آسم نمی شود ولی استرس و آسم به هم مرتبط هستند. آسم باعث ایجاد استرس می شود و استرس می تواند کنترل بیماری آسم را برای فرد دشوارتر سازد. استرس روزانه می تواند منجر به وخیم تر شدن علائم آسم شود. فرد باید یاد بگیرد که استرس خود را کنترل کند تا بتواند علائم بیماری را تحت کنترل در آورد. نیاز است که برنامه روزانه مناسبی داشته باشید تا اینکه در طول روز تحت فشار قرار نگیرید.
هرچه مشکلات تنفسی مدت زمان طولانی تری تحت کنترل نباشند به احتمال بیشتری فرد متوجه آسم ناشی از استرس می شود. این مورد می تواند باعث مشکلات زیر شود:
- اختلال در خواب
- خستگی
- عدم توانایی در ورزش کردن
- آسم ناشی از ورزش کردن
- عدم توانایی در انجام حرکات هوازی
- عدم توانایی در تمرکز
- عملکرد ضعیف
- حساس شدن فرد
- تغییر در اشتها
- افسردگی
آسم در دوران بارداری
آسم یکی از مشکلات شایع دوران بارداری است، حتی بسیاری از خانم ها تا قبل از بارداری دچار این عارضه نشده اند. آسم در دوران بارداری، نه تنها می تواند خود شما را درگیر کند بلکه می تواند باعث قطع اکسیژن به جنین شود. اما این مورد به معنای سخت شدن زایمان و یا خطر برای جنین نیست.
خانم های باردار مبتلا به آسم که نسبت به کنترل شرایط اقدام می کنند، بارداری طبیعی را خواهند داشت.
بسیاری از درمان های آسم در دوران بارداری کاملا ایمن هستند.
خطرات عدم کنترل آسم در دوران بارداری
در صورت سابقه ابتلا به آسم، خس خس کردن صدا و یا تنگی نفس الزاماً به معنای ابتلا به آسم در دوران بارداری نیست. خفیف بودن علائم نیز معمولا جای نگرانی ندارد، اما در هر حال این اختلال می تواند خطراتی را برای جنین به همراه داشته باشد.
عدم کنترل آسم در طول بارداری می تواند خطرات زیر را برای مادر به همراه داشته باشد:
1. فشار خون بالا
2. مسمومیت بارداری، شرایطی که باعث بالا رفتن فشار خون می شود و می تواند جفت، کبد، کلیه ها و مغز را نیز درگیر کند.
از جمله خطرات آسم برای جنین می توان به موارد زیر اشاره کرد:
مرگ جنین قبل و یا بعد تولد
رشد غیر طبیعی جنین؛ نوزاد با جثه کوچکی به دنیا خواهد آمد.
تولد نوزاد قبل از کامل شدن سی و هفت هفته بارداری
به دنیا آمدن نوزاد با وزن پایین
آسم قلبی چیست؟
نارسایی قلبی ، شرایطی که قلب به طور عادی پمپاژ نمی کند ، گاهی می تواند از آسم تقلید کند و گاهی توسط بیماران به عنوان آسم قلبی گفته می شود. خس خس سینه در آسم قلبی به دلیل تنگ شدن راه های هوایی و التهاب نیست بلکه به دلیل مایع موجود در ریه ها است. هنگامی که پمپ قلب به درستی کار نمی کند ، مایعات تمایل به پشتیبان گیری به ریه ها دارند. مایع موجود در ریه ها چیزی است که منجر به ایجاد خس خس در ریه ها می شود.
علائم آسم قلبی
علاوه بر علائم آسم مانند خس خس سینه ، تنگی نفس و سرفه ، آسم قلبی ممکن است منجر به احتباس مایعات وابسته در مچ پا و اندام تحتانی باشد که به آن ادم گفته می شود. برخی بیماران ممکن است در نتیجه احتباس مایعات متوجه افزایش وزن شوند. بیماران مبتلا به نارسایی قلبی علائم دیگری را گزارش می دهند که می تواند مشابه بیماران مبتلا به آسم ضعیف کنترل شده از جمله خستگی و ضعف باشد.
تشخیص آسم قلبی
در بیشتر موارد ، تشخیص با معاینه پزشک است ، اگر پزشک شما گمان می کند که علائم شما به دلیل آسم نیست ، ممکن است تعدادی از آزمایشات را انجام دهد تا به دنبال نارسایی احتقانی قلب مانند موارد زیر باشد:
- BNP – یک آزمایش خون است که در نارسایی احتقانی قلب افزایش می یابد.
- اکوکاردیوگرام – تست سونوگرافی قلب که نشان می دهد قلب شما به خوبی پمپاژ می کند یا خیر.
- نوار قلب – یک ردیابی قلبی که می تواند به سرعت مشکلات حاد قلب را تشخیص دهد و در صورت آسیب های قبلی را تشخیص دهد.
- MRI قلبی- بسیاری از مراکز برای جستجوی ذخایر کلسیم و انسداد در رگهای خونی که قلب را تأمین می کنند ، امتحانات MRI را آغاز کرده اند.